สุโขทัยได้รับการขนานนามว่าเป็นอาณาจักร เมืองแห่งสังคโลก เป็นแหล่งผลิตเครื่องสังคโลกที่สำคัญมาตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 18-20 ซึ่งนอกจากผลิตเพื่อใช้ทั้งในชีวิตประจำวันและในรูปแบบของประติมากรรมต่าง ๆ เพื่อใช้ประกอบกับสถาปัตยกรรมของยุคสมัยแล้วยังผลิตขึ้นเพื่อเป็นสินค้าส่งออกที่ได้รับความนิยมอย่างมาก แม้ในปัจจุบันเครื่องสังคโลกสมัยสุโขทัยยังคงเป็นที่นิยมสำหรับนักสะสมและพิพิธภัณฑ์จากทั่วโลก ในปัจจุบัน ที่จังหวัดสุโขทัยยังคงมีการผลิตเครื่องสังคโลกทั้งในรูปแบบดั้งเดิมและรูปแบบใหม่ที่อาศัยวิธีการปั้น การเคลือบ การเขียนลงสีและลวดลายตามอย่างในอดีต ให้คงไว้ลวดลายของสุโขทัยดั้งเดิม และเป็นสุโขทัยสืบไป
หนึ่งในผลงานที่สร้างชื่อให้กับสุโขทัยในเรื่องของเครื่องปั้นดินเผาสังคโลก ที่คนไทยและชาวต่างชาติยอมรับในผลงานมาอย่างต่อเนื่อง เช่นที่สุเทพสังคโลก ตั้งอยู่ติดกับอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย (หรือตลาดเมืองเก่า) ต.เมืองเก่า อ.เมืองสุโขทัย นอกจากจะเป็นแหล่งหรือโรงงานผลิตเครื่องสังคโลกแบบปั้นดินขึ้นรูปลงลวดลายและเผาแห้ง แบบฉบับสมัยสุโขทัยแล้ว ที่นี้นักท่องเที่ยวสามารถเข้ามาศึกษาเรียนรู้รูปแบบและลวดลายของเครื่องสังคโลกได้ก่อนที่จะทดลองปั้น เขียนลวดลายได้ด้วยตนเอง และสามารถนำกลับไปเป็นที่ระลึก โดยผ่านการแนะนำจากช่างผู้ชำนาญงานเชี่ยวชาญฝีมือการปั้น การเขียนลาย และการขึ้นรูป และการผสมน้ำเคลือบอย่างลุงสุเทพและป้านิด เจ้าของกิจการสุเทพสังคโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเรียนรู้การทำเครื่องปั้นดินเผาเคลือบเนื้อละเอียดชนิดแตกลายงาสีเขียวไข่กาที่เรียกว่า เซลาดอน และดินเผาแบบอื่นๆของสมัยสุโขทัย
ลุงสุเทพ กล่าวว่า “สังคโลก เป็นเครื่องปั้นดินเผาคุณภาพดี มีการเคลือบผิวและตกแต่งลวดลายงดงาม เผาด้วยความร้อนสูงประมาณ 1,250 องศาเซลเซียส เตาเผาและเทคนิคการเผาได้รับการพัฒนามาเป็นเวลานานนับร้อยปี ตั้งแต่สมัยต้นกรุงสุโขทัยจนปลายสมัยกรุงศรีอยุธยา เครื่องสังคโลก จ.สุโขทัย วัฒนธรรมเชิงศิลป์ที่เป็นเอกลักษณ์สืบทอดกันมาหลายชั่วอายุคน จนพัฒนามาเป็นเครื่องมือใช้สอย ในปัจจุบัน และของสะสม”
ป้านิด กล่าวเสริมว่า “ร้านสุเทพสังคโลก” เราเปิดเป็นแหล่งเรียนรู้ของนักเรียน นักศึกษา และผู้ที่สนใจทางด้านการปั้น และการเขียนลาย ภายในเป็นพิพิธภัณฑ์ที่จัดแสดงเครื่องสังคโลกที่ขุดพบเจอในอดีต จำหน่ายและรับผลิตงานสังคโลกตามสั่งของลูกค้าทั้งคนไทยและคนต่างชาติทั่วโลกหลายประเทศ ที่นิยมสั่งทำมากคือ สหรัฐ อิตาลี และจีน เครื่องปั้นดินเผาเราเป็นสังคโลกคุณภาพดี เป็นที่ยอมรับจากลูกค้า จากนักเรียน และผู้สะสม ที่มีการเคลือบผิวและตกแต่งลวดลายอย่าง ประณีต งดงาม และต้องถอดแบบตามต้นแบของสุโขทัย “
รูปแบบของสังคโลกมีหลากหลาย เช่น สีเขียวไข่กา สีน้ำตาล สีขาว เป็นต้น ร้านสุเทพสังคโลกได้สืบทอดและอนุรักษ์เครื่องสังคโลก โดยผู้ก่อตั้งและดูแลก็คือ คุณสุเทพ และคุณสนอง พรมเพ็ชร หรือป้านิด ตั้งอยู่ที่ 203/2 หมู่ 3 ซอย สุขาภิบาล 12 เมืองเก่า เมืองสุโขทัย สุโขทัย เบอร์ติดต่อ 084-494-8890
เสนิศชนันต์ สุขกสิกร
